Niet altijd auteursrecht op stockfoto's
Op deze site publiceren we met enige regelmaat artikelen die van belang kunnen zijn voor ons werk. Het auteursrecht neemt daarbij een niet onbelangrijke plaats in. In een tijd waarin ‘hergebruik’ van artikelen en beeld (bijvoorbeeld via social media) schering en inslag is, is het wel eens goed bij bepaalde aspecten ervan stil te staan. De gevolgen kunnen namelijk best ingrijpend zijn. Directiesecretaris en jurist Marnix Kreijns schreef een artikel over het gebruik van ‘stockfoto’s’ en publiceerde dat eerder op interne BDU-kanalen. Interessant genoeg om ook met onze freelancers te delen, dachten wij.
De rechtbank Noord-Holland heeft in een op 28 november 2017 gepubliceerd vonnis geoordeeld dat op stockfoto’s niet altijd auteursrecht rust. Er is geen sprake van auteursrechtelijke bescherming van een foto, wanneer deze niet “het persoonlijk stempel” van de fotograaf draagt.
Ook bij BDUlokalemedia en BDUvakmedia worden wij geregeld geconfronteerd met claims van of namens fotografen voor een in onze redactionele content of in een commerciële uiting geplaatste stockfoto. Dat is een foto, die uit een beelddatabank wordt geplukt. Bedrijven als Getty Images en Masterfile hebben er een verdienmodel van gemaakt om het gebruik van stockfoto’s op internet te traceren en de gebruikers (fikse) rekeningen te sturen.
Maar volgens de Noord-Hollandse rechter hoef je een dergelijke rekening dus niet altijd te betalen. Hij wijst er op dat om een foto in aanmerking te laten komen voor auteursrechtelijke bescherming er sprake moet zijn van een werk met “eigen, oorspronkelijk karakter” en dat de foto het “persoonlijk stempel” van de maker moet dragen. En aan die criteria voldeed de foto in kwestie niet. De rechter vond dat er geen sprake was van “een vorm die het resultaat is van scheppende menselijke arbeid en dus van creatieve keuzes”.
De betreffende foto is een afbeelding van de warmtemeter in het dashboard van een auto. Een recht-toe-recht-aan-plaatje, dat duidelijk een warmtemeter toont, maar niet een echt creatief product is.
Betekent deze uitspraak nu dat we ongelimiteerd en onbevreesd foto’s van internet kunnen plukken en vervolgens publiceren? Nee, absoluut niet. In de eerste plaats is dit een uitspraak, waarvan nog niet vast staat of die in een eventueel hoger beroep ook standhoudt. In de tweede plaats zijn er natuurlijk ook legio stockfoto’s, die nadrukkelijk wel het persoonlijk stempel van de maker dragen en dus auteursrechtelijk beschermd zijn. Hoogstens foto’s die een objectieve weergave van een voorwerp geven, zouden door deze uitspraak rechtenvrij kunnen zijn.
Het blijft dus opletten. Niet zo maar foto’s van internet plukken en publiceren. Altijd kijken of het om een auteursrechtelijk beschermd plaatje gaat. Want een foto publiceren zonder de toestemming van de rechthebbende en zonder vermelding van de naam van de maker kan veel geld kosten.
Geplaatst op 15 december 2017
Soms helpt het als je gewoon de maker van het beeldmateriaal belt/mailt/appt en toestemming vraagt met naamsvermelding. Nee heb je…